NASA Uçuş Direktörü Ed Van Cise:

YAVUZ ATALAY - ÖZEL RÖPORTAJ / İZMİR

Uzay Kampı Türkiye uzay meraklıları için NASA Uçuş Direktörü ve Operasyon Müdürü, Ödüllü Bilim Adamı Ed Van Cise’yi Türkiye’ye getirdi. Bugün öğrencilerle buluşacak olan ve İzmir programına başlayacak olan Cise; eşiyle birlikte Gazeteci Yavuz Atalay’a açıklamalarda bulundu. Ed Van Cise; Dünya’nın çok daha uzun süre devam etmeyeceğini ve bunun karşısında Jüpiter’in iyi bir varış noktası olabileceğini, söyledi.
 
Ed Van Cise… NASA’da Uçuş Direktörü ve Operasyon Müdürü… Görünüşü ‘tam bir bilim adamı’ hissiyatını uyandırıyor. Gözlükler filan… Oldukça da karizması var… Sanki o olmasa, kimse uzaya gidemeyecekmiş gibi bir karizmaya sahip… Egoist değil… Eşiyle birlikte ‘güzel insanlar’ diyebileceğimiz bir ikili…
 
Bir ESBAŞ Projesiyle karşı karşıyayız değerli okurlar… Uzay Kampı Türkiye, Astronotların ardından bir özel program daha düzenleyerek NASA Yer Kontrol Görevlilerinden en yetkili bir ismi daha öğrencilerle Türkiye’de, İzmir’de buluşturdu. Bize Uzay Kampı Türkiye’nin Basın Direktörü Emre Aday ve Ed Van Cise’nin eşi eşlik etti.
 
Teşekkürler diyelim ve o keyifli röportaja geçelim… Bu arada Ed Van Cise, Türkiye’deki ilk açıklamalarını Son Dakika Gazetesine veriyor… Bunu da eklemeden geçmeyeyim!
 
-“ASTRONOT OLMAYI İSTEMEZDİM”
 
Hep uzaya insan gönderdin… Sen hiç çıkmadın. Neden uzaya giden olmadın? Üstelik çıkmaya bu kadar da yakınken…
 
6-7 Yaşımdan beri gözlük kullanıyorum. Astronot olamayacağımı biliyordum. Dolayısıyla böyle bir hayalim olmadı. Ama Astronotların nasıl bir eğitimden geçtiklerini, nasıl çalışmalar yaptıklarını biliyorum. Bunun için Astronot olmayı da istemezdim. Benim yaptığım iş daha keyifli…
 
-“2 BUÇUK YIL ÖNCE ÇOK CİDDİ BİR PROBLEMLE KARŞILAŞTIK”
 
Yer Kontrol Merkezinde Uçuş Komutanısın… Görev yaptığın esnada çok ciddi bir problemle karşılaştın mı? O an ki psikolojin neydi? Nasıl çözüm ürettin?
 
Kısa cevap olarak, evet… Ciddi problemlerle karşılaştığımız oldu. Hayatı ciddi derecede tehdit edecek kadar büyük olan problemlerin neler olduğunu, bunlara karşı nasıl reaksiyon vermemiz gerektiği konusunda çok uzun süre ve çok eğitimler alıyoruz. Bizim için en önemli durum hayatı ciddi derece tehdit eden durumlardır. Böyle durumlarla birkaç defa karşılaştık. Mesela birkaç hafta önce yörüngede dolaşan küçük parçacıklar, potansiyel olarak, Soyuz Uzay Aracını tehdit ediyordu. Onun için görev yapan personeli Soyuz Uzay Aracının içine yerleştirdik. Ve bu durumu sorun yaşamadan atlattık. Ve yine 2 buçuk yıl önce astronotların uzay yürüyüşünden sorumluydum. İş planladığımız gibi gitmedi ve işin planlandığı gitmemesi bu uzay yürüyüşünün tarihteki en uzun 3. uzay yürüyüşü olmasına vesile oldu. Bu da önemliydi… Önceliğimiz personelin güvenliği…
 
-“UZAYDA YAŞADIĞIMIZ BİR PROBLEM BİZDE TARİHTEKİ EN UZUN 3. UZAY YÜRÜYÜŞÜNÜ YAPTIRDI”
 
En uzun 3. uzay yürüyüşünün yapılmasına neden olan problem neydi?
 
IV-18 olarak adlandırılıyor bu bahsettiğim görev. Görevin içeriği; güç destek kutusu sökülecek ve yerine yeni güç destek kutusunun takılmasını içeriyordu. Ama eski kutunun çıkartılması 6 buçuk saat kadar sürdü. Kutuyu bağlayan düzeneklerde iki tane vida yuvası var. Yuvalardan biri zarar görmüştü. O yüzden çıkmasında problem oldu. Görev ikinci bir boyut kazandı. Öncelikle zarar gören yuvanın temizlenmesi gerekiyordu. Sonra yeni güç destek kutusunun takılması gerekiyordu.
 
-“UZAYDA ÇÖZÜMÜ DİŞ FIRÇASINDA BULDUK”
 
Nasıl temizlediniz?
 
Zarar gören yuva, diş fırçasıyla temizlendi. Eskisinin çıkarılıp yenisinin takılması iki uzay yürüyüşü ile mümkündü. Tüm bunların toplamı 14 saatte gerçekleşti. Normalde bu görevin süresi ortalama 2 saatti.
 
-“MARS’A GİDİLECEK AMA ZAMANI HAKKINDA BİR FİKRİM YOK”
 
Mars’a gidiş planlanıyor… Bu mümkün mü?
 
Evet. Ne zaman olacağını bilmiyorum ama olacağını biliyorum.
 
Bu planlamanın içerisinde yer alıyor musun?
 
Mars’a gönderilecek gerçek mürettebatta görev yapıp yapmayacağımı bilmiyorum. Ama o görevin hazırlık aşaması için şu anda yerde yaptığımız çok fazla test, deney ve çalışma var. Onlarda aktif olarak görev yapıyorum.
 
-“DÜNYA’NIN EVRİMİ İÇİN DİĞER GEZEGENLERE GİTMELİYİZ”
 
Mars’a gidilme amacı ne?
 
Birincisi insanın doğasında var. Çünkü insan ırkı keşfetmeye odaklıdır. Sürekli yeni keşifler yapar. İkincisi de bilimsel anlamda gezegenlerin gelişiminin nasıl olduğunun daha iyi anlaşılması için…  Belki de Dünya’nın evrimini anlama konusunda bir başka gezegene gitmek bize kolaylık sağlayabilir.
 
-“DÜNYA ÇOK DAHA UZUN SÜRE İNSANLARA YAŞAM KOŞULLARI SUNMAYACAK”
 
Sadece iki neden mi?
 
Ve maalesef Dünya çok daha uzun süre insanlara yaşam koşullarını sunmayacak. Bu da bir başka neden…
 
Dünya ile ilgili bir tahminin var mı? Dünya’nın ne zaman son bulacağı hakkında…
 
(Gülüyor) Uzunca bir süre devam edecek…
 
-“JÜPİTER ÇOK BÜYÜK BİR VARIŞ NOKTASI OLABİLİR”
 
Dünya’ya karakteristik olarak en yakın gezegen hangisi? Plüton diye duydum ama…
 
Hayır. Plüton değil. Ama Plüton benim en sevdiğim gezegen. Hatta son günlerde moda… Ben de söyledim; üzerinde bir kalp işareti var diye… Hangi gezegen Dünya’ya karakteristik olarak en yakın sorunuza gelecek olursak; Jüpiter gibi duruyor… Jüpiter’in Europ isimli bir uydusu var. Özünde sıvı formda su olduğu düşünülüyor. Güneş’ten uzaklaşıyoruz… Jüpiter’in de büyük bir kütlesel çekim gücü var ve gelecek olan göktaşlarından bizi koruyabilir. Zararlı şeylerden koruyabilir… Çok büyük bir varış noktası olabilir…
 
Eğer Jüpiter’e gidilirse, gözlükleriniz problem olur mu?
 
(Gülüyor) Şansım olsaydı; Mars’a, Ay’a kesinlikle gitmek isterdim… O teknolojiye sahip olduğumuzda da gözlüklerimin problem olacağını zannetmiyorum…
 
-“NEİL ARMSTRONG VE BUZZ ALDRİN (APOLLO 11) AY’A GİTTİ”
 
NASA’nın en büyük programı Apollo programı… Apollo 11 ve Apollo 18’i sormak istiyorum. Apollo 11; Armstrong ve Aldrin’in Ay’a ayak basmasına dair bir programdı. Ay’a ilk basanlar olarak tarihe geçtiler. Ancak Rus’lar bunun gerçek olmadığını ve Armstrong’un Ay’a ayak basmasının bir Hollywood filmi olduğunu iddia ettiler… Ne düşünüyorsun? Rus’lar haklı olabilir mi?
 
LRO olarak da tanınan bir uydu Ay’ın etrafına dolanıyor ve onun gönderdiği çok yüksek çözünürlüklü, net fotoğraflar var Ay’a dair… O uydu Ay’a iniş yapılan alanları çekiyor ve bize gönderiyor. Biz de Ay’a iniş yapılan alanları, takımları, kapsülleri vs… görebiliyoruz. Bu da, Apollo 11’in gerçek olmadığını iddia edenlerin iddialarını çürütecek en güzel kanıttır.  
 
-“APOLLO 18’İN AY’A GÖNDERİLDİĞİ İDDİA EDİLİYOR AMA ‘18’ AY’A GÖNDERİLMEDİ”
 
Apollo 18 de Ay’a gitmesi için programlanan ancak bütçe nedeniyle iptal edildiği söylenen bir program. İlginç olan, bir internet sitesinde Apollo 18’in Ay’a gittiğine dair görüntülerin yayımlanması… Daha da ilginç olan, Apollo 18 mürettebatının ölmesi ve cesetlerinin bulunamaması… Kısaca Apollo 18’in Ay’a gittiği ve oradaki tanımlanamayan öldürücü varlıklar tarafından öldürüldüğü iddia ediliyor…
 
O filmi ben de gördüm (Gülüyor). Apollo 18, Jhonson Space Center’da… Gönderilmedi ve orada. Gerekçesi de bütçe… Apollo 18-19-20 iptal edildi…
 
Türkiye’deki klasik sorulardan birinin “yer” bölümünü değiştirerek size sorayım… Türkiye’deki haliyle, “Issız bir adaya düşseniz yanınıza alacağınız 3 şey nedir?” şeklindeki bir soruyu “Uzay” diye değiştirip soralım… Uzay’da yanınıza alacağınız 3 şey nedir?
 
Eşim (Gülüyor)… (Uzay Kampı Türkiye Basın Direktörü Emre Aday araya giriyor ve şu cümleyle katılıyor; “Çünkü eşiniz burada”)(Kahkaha) Fotoğraf Makinası, Ailemin Fotoğrafı ve yiyecek…